رویکرد اردن به مساله فلسطین/ از همدلی مردم تا همسویی دولت با غرب
تاریخ انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۸۸۶۰۱
خبرگزاری مهر، گروه بینالملل: اردن کشوری است که مستقیماً با مسئله فلسطین درگیر است. این درگیری ناشی از فاکتورهای متعدد امنیتی برای اردن است. در این نوشتار به اختصار موضع اردن در قبال منازعه فلسطین بررسی میشود.
اهمیت جغرافیای اردن در مسئله فلسطین
اردن در سال ۱۹۴۶ به استقلال رسید، اما از جمله کشورهای بزرگ عربی به لحاظ مساحت است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اردن در تحولات فلسطین نیز نقش پررنگی دارد، اما این نقش بیش از همه به ضرر فلسطینیها است. قدرتهای غربی از زمان اعلامیه بالفور سال ۱۹۱۷ تاکنون همواره سعی کردهاند از جغرافیای اردن به نفع رژیم صهیونیستی استفاده کنند. بیش از یک میلیون فلسطینی در اردوگاه پناهدگان در اردن حضور دارند، آوارگانی که خود را شهروند اردن نمیدانند و ترکیب جمعیتی این کشور را تحت تأثیر قرار دادهاند. به نظر میرسد همین موضوع و همچنین مساحت بیش از ۸۹ هزار کیلومتر مربعی نیز عامل مهمی است مبنی بر اینکه از اردن به عنوان وطن جایگزین فلسطینیها یاد میشود.
علاوه بر جمعیت، اردن پس از جنگ ۱۹۴۸ و در سال ۱۹۵۰ کرانه باختری و بیتالمقدس شرقی را ضمیمه خاک خود کرد. اردن در سال ۱۹۶۷ کرانه باختری را به نفع رژیم صهیونیستی از دست داد. در دهه ۱۹۸۰ اردن از ادعای حاکمیت بر کرانه باختری به نفع فلسطین صرفنظر کرد تا کشور مستقل فلسطین ایجاد شود و طرح وطن جایگزین نیز بیاعتبار شود، اما این طرح همیشه از سوی رژیم صهیونیستی و حامیان آن وجود داشته است. عبدالله دوم، پادشاه اردن با طرح وطن جایگزین برای فلسطینیها مخالف است و تنها راه حل مسئله فلسطین را راه حل دو دولتی میداند. طی سالهای گذشته، عبدالله دوم در مناسبتهای مختلف با صراحت اعلام کرده است: «اردن، اردن است و فلسطین، فلسطین».
رویکرد اردن به بحران فلسطین: سازش با رژیم صهیونیستی و همسویی با قدرتهای غربی
بحران فلسطین در سیاست خارجی اردن اهمیت بسیار زیادی دارد و طی بیش از هفتاد سال گذشته، بخش عمدهای از ظرفیتهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی اردن معطوف به این بحران بوده است. اردن از دهه ۱۹۹۰ به بعد مسیر سازش و صلح با رژیم صهیونیستی را در پیش گرفت. یکی از رخدادهای مهم در سیاست خارجی اردن، امضای معاهده صلح وادی عربه با رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۹۴ است. اردن پس از مصر دومین کشور عربی بود که با رژیم صهیونیستی توافق صلح امضا کرد. نام این توافقنامه نام مکانی است که در آنجا امضا شد.
وادی عربه در مرزهای اردن و رژیم صهیونیستی است. این توافق با نظارت بیل کلینتون، رئیسجمهور وقت آمریکا میان اردن و رژیم صهیونیستی امضا شد. در مقدمه این معاهده آمده است: «هدف دو طرف تحقق صلح عادلانه و دائم و فراگیر در خاورمیانه بر اساس قطعنامههای ۲۴۲ و ۳۳۸ شورای امنیت است.» اردن در حالی که با رژیم صهیونیستی پیمان صلح امضا کرد، در اکتبر ۱۹۹۹ با هدف تأمین امنیت مرزهای این کشور با رژیم صهیونیستی، دفاتر حماس را در اردن تعطیل و بسیاری از رهبران ارشد این گروه را اخراج کرد.
نکته مهم دیگر اینکه؛ دیدگاه اردن در خصوص حلوفصل مسأله فلسطین تا حدود زیادی با قدرتهای بزرگ غربی همگرا بوده است. یکی از دلایل این همگرایی نیز این است که اردن به حدی قوی نیست که بتواند سیاست خارجی مستقلی اتخاذ کند. در واقع، اردن حفظ حاکمیت و استقلال خود را از طریق وابستگی به قدرتهای بزرگ پیگیری میکند. با این حال، همسویی با قدرتهای غربی در مسأله فلسطین سبب نشد که تمامیت ارضی اردن مورد تهدید واقع نشود. طمعورزی به جغرافیای اردن برای اسکان فلسطینیها و اشغال کامل جغرافیای فلسطین توسط رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر نیز پیگیری شد. در معامله قرن که توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا ارائه شد نیز اردن به عنوان وطن جایگزین مطرح بود. در جنگ کنونی غزه نیز رژیم صهیونیستی پیشنهاد داد مردم غزه در اردن ساکن شوند. هدف اصلی این ایده تلآویو، کوچاندن اجباری مردم غزه و تخریب کامل غزه بود که با مخالفت قاطع اردنیها همراه شد.
مخالفت گسترده مردم اردن با پیمان وادی عربه
بر خلاف حکومت اردن که سازش با رژیم صهیونیستی را تأمینکننده منافع این کشور میداند، مردم اردن مخالف پیمان وادی عربه هستند و بارها با برگزاری تظاهرات این مخالفت را اعلام کردهاند. مطابق برخی از نظرسنجیها بیش از ۸۰ درصد از مردم اردن نه تنها با پیمان وادی عربه بلکه با هرگونه روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی مخالف هستند. در برخی از نظرسنجیها نیز تا ۹۷ درصد مردم اردن مخالف صلح و سازش با رژیم صهیونیستی هستند و بر لغو پیمان وادی عربه تأکید دارند.
مردم اردن نیز با طرح وطن جایگزین برای فلسطینیها مخالف هستند و بر تشکیل کشور مستقل فلسطینی تأکید دارند. در جنگ کنونی غزه نیز مردم اردن مکرراً با برگزاری تظاهرات، خواستار حمایت دولت این کشور از مردم غزه و همچنین قطع روابط با رژیم صهیونیستی شدهاند. این تظاهرات نشان داد که تعارض و تضاد آشکاری در رویکرد مردم و دولت اردن در قبال مسئله فلسطین وجود دارد و مردم اردن بر این باور هستند که سازش با رژیم صهیونیستی و همسویی با قدرتهای غربی صرفاً تأمینکننده منافع تلآویو است و برای اردن و همچنین فلسطینیها دستاوردی نخواهد داشت. با این حال، دولت اردن به مخالفتهای گسترده مردمی بیتوجه است. میتوان گفت این تظاهرات و تضاد، ضعف آشکار مشروعیت دولت اردن را نیز ثابت میکند.
نتیجه
اردن از کشورهای مهم در منازعه فلسطین- رژیم صهیونیستی است. با این حال، این اهمیت ناشی از نگاه ابزاری رژیم صهیونیستی و قدرتهای غربی به اردن است. این نگاه که به صلح وادی عربه در سال ۱۹۹۴ منجر شد، سبب نشد اردن از تبعات امنیتی منازعه فلسطین- رژیم صهیونیستی در امان باشد، زیرا همواره از اردن به عنوان وطن جایگزین فلسطینیها یاد شده است که هم تهدیدی برای تمامیت ارضی اردن و هم تمامیت ارضی فلسطین است.
نگاه ابزاری به اردن در منازعه فلسطین-رژیم صهیونیستی در اقدام اخیر نظامی جمهوری اسلامی ایران علیه اراضی اشغالی نیز وجود داشت و اردن به بهانه حفظ حاکمیت خود، با رژیم صهیونیستی برای مقابله با موشکها و پهپادهای ایرانی همراهی کرد. این در حالی است که اردن مانند اغلب کشورهای عربی برای متوقف کردن نسلکشی رژیم صهیونیستی در غزه اقدامی انجام نداد.
کد خبر 6087747منبع: مهر
کلیدواژه: بیل کلینتون مصر عبدالله دوم تل آویو رژیم صهیونیستی اردن غزه رژیم صهیونیستی طوفان الاقصی ایالات متحده امریکا فلسطین اوکراین روسیه اسرائیل حزب الله لبنان ارتش رژیم صهیونیستی جنگ غزه ایران عراق لبنان مقاومت فلسطین سازش با رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی منازعه فلسطین قدرت های غربی مسئله فلسطین وطن جایگزین فلسطینی ها مردم اردن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۸۸۶۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۳ مساله تاثیر گذار بر تحولات منطقه
مسائل مختلفی این روزها بر تحولات منطقه سایه انداخته است. اما در این بین میتوان به سه مساله که به نظر میرسد تاثیر بیشتری بر تحولات منطقه دارند، اشاره کرد. یکی از این مسائل تجمعات اعتراضی در دانشگاههای آمریکا، اروپا، استرالیا و کاناداست که موجی جهانی را علیه جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و سیاستهای آمریکا ایجاد کرده است. تاثیر اعتراضات دانشجویی به حدی است که مقامات آمریکایی نمیتوانند، بیتفاوت از کنار آن عبور کنند. به همین دلیل رئیس جمهور آمریکا نیز به مهم واکنش نشان داده است.
نباید فراموش کرد که تحت تاثیر اعتراضات دانشجویی و مردمی به جنایتهای رژیم صهیونیستی در غزه اقدامات مناسبی نیز در برخی کشور رقم خورد است. برای نمونه اعتراضات در ترکیه سبب شد، مقامات این کشور تصمیم بگیرند تا روابط تجاری خود را با اسرائیل قطع کنند. علاوه بر این کلمبیا نیز چنین رویکردی را در پیش گرفته است.
مساله دوم که تحولات منطقه تحت تاثیر آن قرار دارد، عملیات «وعده صادق» است. برای نمونه این اقدام ایران واکنش آمریکا و متحدانش را در پی داشته است و اثرات آن را در سفر وزیر امورخارجه آمریکا به منطقه و تحرکات مربوط به آتشبس میتوان دید. افزون بر این گروههای مقاومت نیز در سایه عملیات وعده صادق اقدامات گستردهتر و جدیتر را علیه جنایات رژیم صهیونیستی در دستور کار قرار دادهاند. برای نمونه یمنیها وارد چهارمین مرحله از برنامههایشان برای حمایت از مردم غزه شده و اعلام کردهاند که حوزه عملیاتی آنها به مدیترانه نیز گسترش پیدا کرده است. حزب الله لبنان نیز این روزها مراکز جدیتری را مورد حمله قرار میدهد.
در این بین مسائل داخلی رژیم صهیونیستی را باید سومین مسالهای دانست که این روزها روی تحولات منطقه سایه انداخته است. به عبارت دیگر موج استعفاهایی که رژیم صهیونیستی با آن رو به رو است در کنار گسترش تظاهرات علیه کابینه بنیامین نتانیاهو از دیگر مسائلی است که این روزها روی تحولات منطقه تاثیر گذار است.
در این بین اظهار نظرها درباره برقراری آتش بس نیز بیش از گذشته منتشر میشود و میتوان گفت احتمال برقراری آتش بس در حدود ۲۱۰ روزی که از جنگ در غزه میگذرد این روزها بیشتر است. اما توقف جنگ برای نتانیاهو به معنای سقوط و شکست در جنگ است. در واقع این روزها آمریکاییها در حال بررسی این مساله است که بین بنیامین نتانیاهو و برقراری آتش بس کدام یک را انتخاب کنند؟
این در حالی است که در این شرایط حماس توانمندتر از گذشته درصحنه مذاکرات غیر مستقیم ظاهر شده است و پذیرش آتش بس به معنای پیروزی حماس و مقاومت است. این مساله نشان میدهد که رژیم صهیونیستی در عرصه دیپلماسی نیز بسیار ضعیف است.